Żylna choroba zakrzepowo-zatorowa, znana także pod nazwą zakrzepicy, to najczęściej przypadłość osób starszych. Może przydarzyć się jednak każdemu bez względu na wiek. Częściej z jej powodu cierpią kobiety. Choroba jest określana mianem „cichego zabójcy”, gdyż przez bardzo długi czas potrafi nie dawać żadnych objawów.
Skuteczność leczenia zakrzepicy uzależniona jest od szybkiej i właściwej diagnozy, co wiąże się z prawidłowym rozpoznaniem objawów. Osoby znajdujące się w podwyższonej grupie ryzyka powinny być wyczulone na pewne symptomy. Zakrzepica żył głębokich najczęściej objawia się nagłymi bólami i skurczami nóg, chory ma uczucie ociężałości kończyn, może również gorączkować. W przypadku zakrzepicy żył powierzchniowych choroba może objawiać się zaczerwieniem skóry w okolicach żył objętych zmianami chorobowymi i bólem. Przy zakrzepicy wielopoziomowej pojawiają się silne obrzęki nóg, którym przeważnie towarzyszy sinienie skóry. Przejawami zatorowości płucnej są duszności oraz ból w klatce piersiowej, ponadto możliwe są podwyższona temperatura i kaszel. Niekiedy dochodzi do zasłabnięć.
Diagnozowanie choroby
Z uwagi na różnorodność objawów w zależności od postaci zakrzepicy diagnostyka odgrywa kluczowe znaczenie w procesie leczenia. Pacjent ma wykonywane badanie ultrasonograficzne, które potwierdza obecność choroby lub ją wyklucza. Czasami niezbędny okazuje się również test, celem którego jest oznaczenie stężenia dimerów D we krwi włośniczkowej, żylnej lub tętniczej. Mianem dimerów D określa się części fibryn, które powstają podczas degradacji fibryny przez plazminę. Jeżeli zachodzi podejrzenie zatorowości płucnej, wykonywana jest dodatkowo tomografia klatki piersiowej. Duża ostrożność przy doborze i przeprowadzaniu badań należy zachować np. wówczas, gdy w rachubę wchodzi zakrzepica w ciąży.
Leczenie zakrzepicy
Leczenie zakrzepicy jest długotrwałym procesem wymagającym zastosowania różnych środków oraz bezwzględnie ścisłego stosowania się do zaleceń lekarza. Zakrzepica żył powierzchniowych będąca najmniej groźną postacią choroby leczona jest przeciwzapalnymi maściami nanoszonymi na miejsca zmienione chorobowo. Pacjent powinien też unikać siedzenia w pozycji z nogą założoną na nogę – wskazane jest, by leżąc lub siedząc, miał uniesione nogi. Zakrzepica żył głębokich wiąże się z koniecznością przyjmowania leków przeciwzakrzepowych ze wskazaniem na heparynę, która hamuje układ krzepnięcia. Heparyna jest aplikowana w formie podskórnych zastrzyków. Leki przeciwzakrzepowe są podawane też przy zatorowości płucnej – stosuje się tu również preparaty, których zadaniem jest rozpuszczenie zatoru. W skrajnych przypadkach nieodzowna okazuje się interwencja chirurgiczna.
Ilość podawanych leków to indywidualna kwestia. Czynnikiem determinującym dawkowanie leków jest wskaźnik krzepnięcia, tzw. INR. Musi on osiągnąć odpowiedni poziom, stąd też obowiązkowe są częste jego kontrole. Leków nie wolno przedawkować, gdyż grozi to nawrotem choroby. W sytuacji, gdy są przeciwwskazania do stosowania kuracji za pomocą leków przeciwzakrzepowych, sięga się po rozwiązania mechaniczne, np. elastyczne pończochy kompresyjne czy pompy żylne zakładane na stopy.
