Cholestaza w ciąży jest groźna dla nienarodzonego dziecka. Cholestaza to poważna choroba wątroby, która może doprowadzić do jej zniszczenia. Oznacza zastój żółci w wyniku czego we krwi wzrasta poziom enzymów wątrobowych.
Kwasy żółciowe niewydalone z komórki wątroby uszkadzają błonę komórkową hepatocytu, która staje się przepuszczalna dla związków będących wewnątrz komórki. Przyczyny cholestazy nie są do końca znane. Bezpośrednia przyczyną cholestazy jest wzrost poziomu estrogenów i progesteronu u kobiety w ciąży.
Częstość występowania cholestazy jest różna, w zależności od regionu. Często występuje w Ameryce Południowej, krajach skandynawskich i w Azji. W Europie Środkowej problem ten dotyczy od 0,2% do 3% ciężarnych.
Pierwsze objawy cholestazy mogą pojawić się około 28 – 32 tygodnia ciąży. Objawy utrzymują się do 7 dni po porodzie. Ryzyko nawrotu cholestazy w następnej ciąży jest duże ( 40% – 100% )
Aby rozpoznać cholestazę ciężarnych muszą wystąpić przynajmniej 3 z następujących objawów:
- Świąd skóry
- Wzrost poziomu bilirubiny w surowicy ( norma – 17 mmol/L)
- Wzrost poziomu fosfatazy zasadowej ( norma – 132 U/L)
- Zwiększenie aktywności AlAT i AspAT ( norma dla obydwu – max. 38 U/L )
Głównym celem leczenia cholestazy ciężarnych jest łagodzenie świądu, który jest bardzo uciążliwy. Jest to wyłącznie leczenie matki. W badaniach nie wykazano związku pomiędzy nasileniem objawów cholestazy, a stanem urodzonego noworodka. Rokowanie dla matki jest bardzo dobre. Po zakończeniu ciąży świąd ustępuje a wartości badań biochemicznych wracają do normy. Ciąża z rozpoznaną cholestazą jest ciążą o podwyższonym ryzyku. Istnieje ok. 2% ryzyka zgonu wewnątrzmacicznego. Ryzyko urodzenia martwego dziecko zwiększa się wraz z wiekiem.
Mechanizm niekorzystnego wpływu cholestazy nie jest znany. Niezwykle istotne jest dokładne monitorowanie stanu płodu. Niekorzystny wpływ nie jest prawdopodobnie spowodowany niewydolnością łożyska. Dzieci po urodzeniu mają zwykle prawidłową masę ciała. Wyniki badań ultrasonograficznych, profil biofizyczny i pomiary przepływów w tętnicach pępowinowych są zazwyczaj niemiarodajne. Ważniejsza jest obserwacja ruchów płodu i analiza zapisów KTG.
W przypadku chorej na cholestazę, poród może przebiegać nieprawidłowo. Często występuje przedwczesne odklejenie sie prawidłowo usadowionego łożyska. Co więcej, wysokie stężenie kwasów żółciowych uczula macicę na oksytocynę, co może powodować gwałtowną, czynność skurczową macicy. Cholestaza jest zatem poważnym powikłaniem ciąży. W czasie porodu konieczne jest stałe monitorowanie KTG.