Niepłodność to coraz poważniejszy problem. W społeczeństwach rozwijających się, w tym także w Polsce, liczba par bezskutecznie starających się o potomstwo rośnie z roku na rok.
Przyczyn tego zjawiska może być wiele, lekarze wiedzą już jednak jak sobie z nim radzić.
Nie panikuj – obserwuj
Wiele osób pragnących mieć dziecko niecierpliwie wyczekuje efektów swoich starań. Na możliwość zajścia w ciążę wpływ mają jednak różne czynniki, które w niektórych przypadkach osłabiać mogą zdolności rozrodcze partnerów. Zmęczenie, stres czy nieprawidłowa dieta oraz liczne używki nie sprzyjają płodności. Warto dać sobie trochę czasu i nie zapominać, że planowanie rodziny to także okazja do większej bliskości z partnerem i swobody w sferze intymnej. Jeśli jednak okres prób bezskutecznie się wydłuża, para powinna pomyśleć o wizycie u specjalisty, zajmującego się leczeniem niepłodności. Badaniu powinni poddać się oboje partnerzy, przyczyna niepowodzeń równie często bowiem leży po stronie kobiet, jak i mężczyzn.
– O niepłodności można mówić wówczas, gdy do zapłodnienia nie dochodzi w okresie roku, mimo regularnego współżycia, bez stosowania zabezpieczenia – wyjaśnia prof. Krzysztof Łukaszuk, Kierownik Klinik Leczenia Niepłodności INVICTA – Należy jednak pamiętać, że dzięki osiągnięciom współczesnej medycyny można poradzić sobie z problemem, dlatego też warto dowiedzieć się więcej na temat najnowszych metod diagnozowania i leczenia niepłodności – dodaje Krzysztof Łukaszuk.
Co nam dolega?
Najczęstszą przyczyną problemów z zajściem w ciążę są zaburzenia hormonalne, leżące u podstaw nieprawidłowości w jajeczkowaniu kobiet i nieprawidłowe parametry nasienia – w przypadku mężczyzn. – Na niepłodność wpływać mogą również przebyte lub nieleczone infekcje narządów płciowych. Przyczyn można doszukiwać się także w nieodpowiedniej budowie narządów rodnych oraz w chorobach, takich jak zespół policystycznych jajników czy endometrioza – wyjaśnia Krzysztof Łukaszuk. Przeszkodą na drodze do rodzicielstwa mogą okazać się także zaburzenia układu odpornościowego oraz problemy związane ze sferą psychiki.
Podstawowe badania dla obojga
Fundamentem działań medycznych jest zawsze odpowiednia diagnoza. Proces leczenia poprzedza wykonanie szeregu badań pozwalających na określenie źródła problemu. Kobiety powinny wykonać badanie hormonu AMH, markera rezerwy jajnikowej. Zazwyczaj mierzone są także parametry, takie jak: FSH, LH, estradiol, PRL, antyTPO i testosteron. Mężczyźni nie mogą pominąć podstawowego badania nasienia metodą komputerową. Podczas wspólnej wizyty pary u specjalisty przeprowadzony zostanie wywiad medyczny, a wyniki badań – poddane wstępnej ocenie.
Jak leczyć?
Jedną z metod wspomagających płodność jest terapia hormonalna. Stosuje się ją między innymi w przypadku nieregularnych cykli miesiączkowych, silnych dolegliwości związanych z napięciem przedmiesiączkowym, jak również wydłużonego bądź skróconego cyklu owulacyjnego. Zaburzenia te regulowane są za pomocą odpowiednich leków. W przypadku podejrzeń nieprawidłowości w budowie lub funkcji śluzówki macicy, a także zrostów macicy i obecności polipów wykonuje się zabieg diagnostyczno-leczniczy – histeroskopię. Na problemy z płodnością wpływ mogą mieć także torbiele jajników, które poddaje się obserwacji, leczy farmakologicznie lub – w ostateczności – usuwa operacyjnie.
Inseminacja i zapłodnienie pozaustrojowe
Inseminacja jest najmniej inwazyjną metodą wspomaganego rozrodu. Wskazaniem do jej wykonania są najczęściej trudności z upłynnieniem nasienia oraz z przedostaniem się plemnika przez śluz znajdujący się w szyjce macicy, a także – w części przypadków – wspomniana wcześniej endometrioza. Zabieg inseminacji polega na wprowadzeniu do macicy wyselekcjonowanych plemników. Przed jego wykonaniem kobieta przyjmuje leki stymulujące pracę jajników, a następnie indukujące owulację. Podczas jajeczkowania do macicy zostaje wprowadzony cewnik, przez który, w sterylnych warunkach, wprowadza się nasienie. W sytuacji, kiedy lekarz stwierdza wyjątkowo słabe parametry nasienia u mężczyzny lub para z różnych względów nie decyduje się na zapłodnienie in vitro, można rozważyć inseminację z wykorzystaniem nasienia dawcy.
W przypadku niedrożności i zrostów w jajowodach, obniżonej rezerwy jajnikowej, a także endometriozy wskazane może być zapłodnienie pozaustrojowe – in vitro. Metoda polega na zapłodnieniu komórki jajowej poza organizmem kobiety. W pierwszym etapie pacjentka przyjmuje leki stymulujące owulację i umożliwiające pozyskanie większej niż w naturalnym cyklu liczby komórek jajowych. Następnie komórki – podczas zabiegu zwanego pick up – są pobierane. W tym samym czasie, mężczyzna oddaje nasienie. Materiał uzyskany od obojga partnerów trafia do analizy. Po zapłodnieniu komórek jajowych specjalnie wyselekcjonowanymi plemnikami powstają zarodki, z których jeden lub dwa, po procesie hodowli, podaje się kobiecie.
Większości parom proponuje się także in vitro wspomagane technikami mikromanipulacji chirurgicznej, które znacznie zwiększają szansę na powodzenie zabiegu. Metoda ICSI sprawdza się szczególnie w sytuacji, kiedy plemniki partnera nie są zdolne do samodzielnego połączenia się z komórką jajową. Zabieg polega na nakłuwaniu mikroigłą komórki jajowej i wprowadzeniu do jej wnętrza wyselekcjonowanego pojedynczego plemnika.
Problemy z zajściem w ciążę, to czasem długa droga, pełna wyrzeczeń i trudnych decyzji. Warto jednak pamiętać o nagrodzie za wszelkie trudy – upragnionym dziecku.
