Ciąża to okres, w którym kobieta powinna zadbać o siebie szczególnie. Każda przyszła mama nie powinna zapominać o regularnych wizytach u lekarza ginekologa i prowadzeniu badań diagnostycznych.
To dzięki kontroli diagnostycznej i wczesnemu wykryciu problemu, można na niego odpowiednio zareagować. Jednocześnie wiemy doskonale, jak wiele wątpliwości i stresu łączy się z czasem ciąży. Świadomość swojego stanu zdrowia, a także stanu zdrowia dzidziusia doda pewności i poczucia bezpieczeństwa każdej przyszłej mamie.
Na pytania dotyczące profilaktyki zdrowotnej w okresie ciąży, a także diagnostyki laboratoryjnej odpowiada mgr Danuta Kozłowska – Farmaceuta, Specjalista II-go stopnia Analityki Klinicznej, Koordynator ds. Kontroli Jakości na Polskę Sieci Laboratoriów DIAGNOSTYKA, Kierownik Centralnego Laboratorium w Krakowie.
1. Czym jest diagnostyka laboratoryjna?
Diagnostyka laboratoryjna to dziedzina medycyny partnerująca lekarzowi w postawieniu Pacjentowi pełnego rozpoznania medycznego. Pozwala na ustawienie standardowych granic dla parametrów analitycznych określających stan zdrowia i choroby u osób zależnie od płci i wieku.
2. Jak ważna jest diagnostyka laboratoryjna w okresie ciąży? A także po porodzie dla mamy i jej dziecka?
Poznanie poziomów parametrów decydujących o stanie zdrowia u Kobiet jest ważne w przebiegu całego naszego życia. W okresie rozwojowym i po uzyskaniu stanu pełnej dojrzałości pozwala na indywidualne ustalenie poziomu pewnych parametrów, które miewają swoje „przedziały” charakterystyczne nawet dla danej osoby mieszkającej w różnych regionach Polski. Nasz poziom immunizacji organizmu jest również bardzo istotny i to warto określić jeszcze przed ciążą.Ciąża jest dla kobiety okresem specjalnym – fizjologicznie normalnym – aby zabezpieczyć mamę i dziecko musimy obserwować rozwój w czasie tych dziewięciu miesięcy, poprzez zarówno badania analityczne jak i instrumentalne (USG).Wyłapanie wszelkich niebezpiecznych niedoborów (np. żelaza) nadmiarów (np. glukozy), zapewnia się poprzez realizowanie programu dla matki ułożonego w pełen harmonogram tygodniowy, trymestralny.
Obserwacja podstawowych parametrów po urodzeniu dziecka jest bardzo ważna zarówno dla matki (morfologia, Fe, wapń, itp.), jak dla niemowlęcia (bilirubina, wapń, glukoza). Dla kobiety w naszych „zabieganych” czasach jest istotne, aby powróciła do stanu równowagi i zabezpieczyła swoje zdrowie (parametry hormonalne, tarczyca) i oczywiście – jeśli karmi – odpowiedni pokarm dla dziecka. Nie można zapomnieć o badaniach specjalistycznych. Obecne czasy wyraźnie „sprzyjają” późnemu macierzyństwu. Średnia wieku kobiet rodzących pierwsze dziecko zmierza w kierunku kobiet 30-35 letnich. W tym okresie zwiększa się ryzyko urodzenia dziecko z obciążeniami genetycznymi. Analityka zarówno instrumentalna, jak biochemiczna pozwala na określenie poziomu tego ryzyka bez uruchamiania badań inwazyjnych.
3. Jakie badania powinna wykonać każda przyszła mama, aby świadomie kontrolować swój stan zdrowia w tym wyjątkowym czasie?
Badania, którym powinna się poddawać przyszła mama, są określone w książeczkach przebiegu ciąży. Wszystko zależy od tego, jak mama była przygotowana do ciąży – czy ma wykonane badania, które powinna zrobić przed nią. Jeśli nie, to w porozumieniu z lekarzem powinna je uzupełnić. Z podstawowych można wymienić tak rutynowe jak morfologia, OB., badanie ogólne moczu, próby wątrobowe, glukoza i lipidogram, grupa badań Torach.Istotny jest wiek kobiety i do tego również należałoby dostosować panel badań – wzbogacając go np. o badania tarczycowe.Przygotowując się do porodu każda z Pań powinna mieć – razem z partnerem – określoną grupę krwi tak, aby zdiagnozować ewentualne występowanie konfliktu serologicznego.
4. Czy badania zlecane kobietom przez lekarza prowadzącego ciążę są wystarczające?
Postawiłabym pytanie inaczej – Czy badanie, które może wykonać kobieta w zakresie naszego ubezpieczenia zdrowotnego – czyli bezpłatnie są wystarczające. Otóż w bardzo podstawowym zakresie tak. Natomiast, jeśli weźmiemy pod uwagę wszystkie zalecenia, aby objęły one badania wskazane w tym okresie przez ginekologów i perinatologów, jeśli zaczynają się wszelkiego rodzaju komplikacje, to zaczyna to w dużym zakresie finansowo obciążać budżet rodzinny.
5. Jak oceniłaby Pani świadomość Polaków w zakresie diagnostyki laboratoryjnej?
Z roku na rok większa, ale spontaniczna. Rozumiem przez to nabywanie jej poprzez publikatory najczęściej związane z periodykami prasy kobiecej, popularnej, różnego rodzaju popularno medyczne strony i fora internetowe, gdzie pacjenci dzielą się zdobytymi ciekawostkami.
Działanie informacyjne typowo medyczne – fachowe również jest coraz bardziej widoczne. Pod auspicjami np. sieci laboratoriów DIAGNOSTYKA pozwala na uporządkowanie pewnych obszarów. Na stronie internetowej DIAGNOSTYKI oraz w materiałach informacyjnych, przekazujemy uwagi w dziedzinie badań analitycznych w tak podstawowych sprawach: jak należy się przygotować do poszczególnych badań?, jakie są fakty dotyczące podstawowej ich interpretacji, ze szczególnym zwracaniem uwagi na fakt, że tę umiejętność posiadają tylko lekarze i mimo, że trzeba za niektóre badania zapłacić, to ich wyniki musi zinterpretować specjalista – aby nie przegapić momentu rozpoczęcia terapii.
6. Jakie działania mogą pomóc w poszerzaniu tej świadomości?
Jak powiedziałam już wcześniej: nowoczesna, świadomie prowadzona informacja medyczna. Pełna wiedza o tym, jak ważna jest profilaktyka – badania okresowe od wieku dziecięcego po późną starość. Reforma Służby Zdrowia z dobrym rozmieszczeniem finansów w kierunku do Pacjenta.
